Het was 6 mei en samen met waarschijnlijk miljoenen anderen keek ik naar Premier Rutte die een versoepeling aankondigt. Man, wat kunnen we toch trots zijn op hem. Hoewel we voorlopig nog niet met Corona klaar zijn en het nog niet duidelijk is of en hoe diep de crisis ons gaat raken, zijn wij Nederlanders wel heerlijk positief. Natuurlijk met een vleugje (gepast) sarcasme. Zo dromen we allemaal over verre reizen, overvolle terrassen (inclusief bijpassend vrolijke bediening), collega’s wederzien, sporten in de sportschool, de kroeg en in de zomer dansen op een festival, etc. Maar hoe zal onze wereld er straks uit gaan zien wanneer het stof is opgetrokken? Om antwoord te kunnen geven op deze vraag besloot ik om een rondje langs de velden te maken en mensen uit mijn netwerk te vragen hoe zij de toekomst zien. Spoiler alert: dit resulteerde in voorspelbare, maar ook minder voorspelbare ontwikkelingen.
Constateringen
Voor het gemak heb ik een opsplitsing gemaakt in een aantal thema’s zodat het wat overzichtelijker wordt. Zoals altijd zijn er uitzonderingen en nuances aan te brengen. Het doel van deze blog is voornamelijk om mensen te inspireren en bewust te maken van de mogelijke andere invulling van het leven post corona.
Psychologisch
Het viel mij op dat veel mensen zich er bewust van zijn geworden dat dingen die ze eerst als vanzelfsprekend zagen, dat nu niet meer zijn. Een koffietje buiten de deur, met vrienden uiteten gaan, een knuffel geven, de vrijheid om te gaan en staan waar je wilt, en ga zo maar door. Deze vergroting van ons bewustzijn is iets wat ik ook bij de meditatie apps terugzie. Apps zoals headspace zijn gigantisch gestegen in gebruik. Hier krijg je o.a per maand te zien hoeveel minuten er wereldwijd wordt gemediteerd. Volgens de psycholoog in dit artikel heeft deze stijging vooral met de toename van angst te maken. Men ervaart door de crisis meer onzekerheid en vindt rust en bezinning bij meditatie. Naast meditatie bleek ook sporten voor velen een uitlaatklep in deze crisis. Hierdoor kreeg digitaal sporten een boost tijdens Corona. De hoeveelheid mensen die live Zoom lessen volgden voor yoga, gingen bootcampen in het park of die aan e-sports deden, waren ontelbaar. Deze ontwikkeling heeft geleid tot een versterking van de sportschool communities. Veel ketens, waaronder Fit for Free, ontvingen dan ook massaal steun van leden. Of dat dit kwam door de zingende operationele directeur Bram van Dijk of de goede kwaliteit sportlessen is echter nog onduidelijk ;). Er wordt in juli dan ook een piek verwacht in nieuwe sporters, niet vanwege het sporten zelf (want dat kan tenslotte ook gewoon in je woonkamer of buiten), maar vanwege het community aspect. Logisch, want de behoefte om ergens bij te horen is sterk. Veel mensen kennen de term huidhonger, maar community honger (het gevoel van saamhorigheid en ergens bij te horen) zou net zo goed een thema kunnen zijn.
Intiem
Corona verbroedert, een goede buur is nu letterlijk net als het spreekwoord beter dan een verre vriend. Maar hoe zit het eigenlijk met daten en het onderhouden van sociale relaties tijdens Corona en daarna?
Ik vroeg Sanneke Boesveldt van Innercircle wat zij tijdens Corona zag gebeuren op Innercircle: “Vanaf het begin van Corona zag The Inner Circle een enorme stijging in het app gebruik: we zagen 15% meer matches and 10% meer berichtenverkeer. Dit vertelt ons dat juist in tijden waarop het niet kan, behoefte aan menselijk contact – al dan niet virtueel – sterk is. Mensen zullen altijd verbinding en aansluiting zoeken. Dit zit gewoon in de natuur van de mens. Gelukkig leven we in tijden dat er apps bestaan om contacten op te doen en zo de eenzaamheid een beetje te voorkomen. Opmerkelijk is dat wij na de aankondiging van de versoepelingen in Nederland een enorme stijging in activiteit zien in Amsterdam. En ook in Sao Paulo zien we een aanzienlijke stijging in app downloads en activiteit, terwijl het daar op dit moment behoorlijk rommelig is.”
Nog steeds moeite met het onderhouden van sociale relaties? Gelukkig maakte mijn favoriete podcast (datevermaak) een hele reeks podcasts over wat je hiertegen kon en kan doen!
Economisch
Wie vangen de hardste klappen? Vooralsnog lijkt ondernemend Nederland nog het hoofd boven water te houden volgens het CBS. Zijn de maatregelen van de overheid een tijdelijk uitstel van executie? De ondernemers die ik sprak zijn creatief, dapper en strijdlustig. Ze proberen er het beste van te maken, maar willen vooral niet te snel afhankelijk worden van leningen en of andere (onduidelijke) regelingen. In tegenstelling tot een aantal corporates van deze wereld. Sprout schreef een leuk stuk over de grootste corona ploerten. De vraag is tot in hoeverre dit moreel verwerpelijk is of simpelweg goede bedrijfskunde?
Digitaal en techniek
Emerce berichtte op 29 mei al dat online winkelen in april met 62,4% is toegenomen. Ik sprak Damla Kartel (Marketing Manager Amazon) en zij vertelde mij het volgende over e-commerce:
- “Aanwas aan nieuwe type klanten: een hoger aandeel van de bevolking heeft in de afgelopen maanden online geshopt. Deze klanten hebben nu het gemak van online shoppen ervaren en zullen dit ook na Covid-19 blijven doen. Of dat bij jou is als online speler, is afhankelijk van jouw vermogen om deze nieuwe klanten te engagen. Het is immers een ander type online shopper dan je gewend bent. Deze shoppers zijn “nieuw” op de online markt en toegetreden vanuit noodzaak in plaats van plezier of gemak.
- Versneld testen en optimaliseren: veel online spelers zullen een boost in hun online verkeer hebben ervaren. De vraag is echter of dit online verkeer tot meer resultaat heeft geleid dan enkel een omzet boost in deze periode. Dit is afhankelijk van wat er met dit verkeer is gedaan. Ben je in staat geweest om hier snel van te leren? Dat zou namelijk betekenen dat je in een korte periode veel testen/experimenten hebt uitgevoerd om te optimaliseren en dit weer mee te nemen naar de toekomst.
- Innovatie: In elke branche waren ondernemers genoodzaakt om te innoveren. Innovatie die je klanten na Covid-19 niet meer kunt ontnemen. Een “5 sterren diner” ervaring in je eigen woonkamer is hier een steengoed voorbeeld van. Het eten is in vacuumzakken verpakt en het enige wat je nodig hebt is: een telefoon voor de Spotify playlist die het restaurant heeft opgezet, een laptop om de youtube filmpjes van de kok af te spelen, wat bestek en een kaarsje. Ben je als bedrijf hierin meegegaan of heb je vastgehouden aan je bestaande concepten? Het bepaalt je toekomststrategie.”
De zorg was een van de sectoren die het meest onder druk kwam te staan. Maar ook hier zijn bedrijven die inspelen op kansen. Paskal van Lomm (Duxxie) vertelde in het kort over de zorg:
“In de zorgsector werd ook lang gedacht dat alleen het face2face gesprek tussen patiënt en arts de enige oplossing was om te informeren hoe het gaat en wat uitslagen van onderzoeken zijn. Door het verplichte thuis zitten is ook hier ineens een grote stap gezet om traditionele patronen te doorbreken en tools in te zetten die iedereen privé al lang onderling met familie en vrienden gebruikte. En dat gaat best goed. Ik verwacht dat we in de afgelopen maanden met elkaar ervaren hebben dat we klaar zijn om ook werkwijzen en processen in de zorg in een hogere versnelling te digitaliseren. Als je ervaringen van andere sectoren zoals online retail, online bankieren en gaming meeneemt naar de klantinteracties in de zorg zullen we zien dat het anders kan. Sneller en gemakkelijker. Zodat er meer tijd overblijft voor wat écht belangrijk is. De zorg voor een ander.”
De arbeidsmarkt
Samen met de Marketing Directeur van Young Capital (Margriet de Kroon) bekeek ik de arbeidsmarkt en de veranderingen die corona hierop teweeg heeft gebracht:
- De hervorming van de arbeidsmarkt komt hoogstwaarschijnlijk in een stroomversnelling. De verschillende arbeidsvormen zijn de afgelopen tijd namelijk flink op scherp gezet waarbij flexwerk rake klappen heeft gekregen en negatief werd afgeschilderd. “De uitzendbranche heeft zich bewezen als waardevolle speler binnen de arbeidsmarkt door het herplaatsen van flexkrachten tussen verschillende branches en heeft veel mensen aan een nieuwe baan geholpen. Daarnaast vervullen wij een belangrijke rol om de piek-en-ziek-vraag in de arbeidsmarkt op te vangen. Maar misschien nog belangrijker is dat flexwerkers die hiervoor als de onderkant van de arbeidsmarkt werden beschouwd, nu onze economie draaiende houden en vitale beroepen uitoefenen, zoals supermarktmedewerkers, bezorgers en distributiecentra medewerkers.”
- Naast de flexibele arbeidsmarkt is het te verwachten dat ook de markt voor freelancers zal gaan aantrekken. Waar zij nu de hardste klappen krijgen, omdat voor bedrijven snel makkelijk besparen is zal naar verwachting bij het “ontsteken” van de economie in september de vraag weer gaan toenemen. Freelancers zijn snel beschikbaar, vaak snel up and running en kunnen daardoor makkelijk zaken oppakken die tijdelijk on-hold stonden. Vaak zien we dat interimmers tussen de 3-6 maanden vervangen worden, wat zou betekenen dat de markt voor vaste posities tussen het najaar en begin 2021 weer ontdooid zou moeten zijn.
Financieel
We zien een hoop bedrijven die gestart zijn na of tijdens de vorige crisis en die nu niet meer zijn weg te denken uit het dagelijks leven. Het is interessant om te zien wie er sindsdien gegroeid zijn, maar ook wie er zijn verdwenen. De vraag die volgt is dan ook de volgende; welke start ups van dit moment zien wij over 10 jaar mogelijk als nieuwe unicorn? Ik zocht er alvast een paar op die je hier terug kan vinden. Veelal haalden deze start ups grote fundingen op, maar ook deze staan momenteel stil. Beleggers zagen hun portefeuille soms met wel 40% of meer slinken. Pre Corona zochten beleggers dan ook al naar alternatieve beleggingsvormen, maar tijdens Corona werd deze ontwikkeling alleen nog maar sterker. Rick Faase van Garagepark deelde zijn visie hierover:
“Door Corona is beleggen in een nieuw daglicht komen te staan. Wij ontwikkelen duurzame opslagboxen voor kleine en zelfstandige ondernemers welke door beleggers worden verhuurd. Ook tijdens Corona is gebleken dat deze vorm van beleggen waardevast is. Dit soort alternatieve beleggingsvormen, die gelijktijdig duurzaam van karakter zijn zullen in de toekomst vaker terugkomen.”
Om deze blog niet nog langer en/of duizelingwekkender te maken dan die al is verzamelde ik nog een aantal leuke artikelen die je kan lezen mocht je daar de behoefte aan hebben:
- https://www.emerce.nl/achtergrond/vijf-grootste-innovatietrends-2020-na-corona
- https://www.businessinsider.nl/anderhalve-meter-economie-impact-sectoren-horeca-landbouw-it/
- https://www.adformatie.nl/gedragsverandering/13-visies-op-wereld-van-merken-en-marketing-na-corona
- https://www.trouw.nl/economie/wordt-thuiswerken-het-nieuwe-normaal~bb6d6624/?referer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
- https://www.trouw.nl/nieuws/thuiswerker-is-vaak-overwerkt~bffb476f/
- https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/10/de-ravage-door-het-virus-transformeert-de-hele-economie-a3996549
- https://www.volkskrant.nl/kijkverder/t/2020/leven-na-corona/#/
- https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/14/ja-dit-is-het-einde-van-de-kantoortuin-a3996752
- https://www.mckinsey.com/industries/retail/our-insights/how-retailers-are-preparing-for-the-post-coronavirus-recovery?cid=soc-web
- https://www.redpanda.works/blog/marketeers-beantwoorden-de-vraag-hoe-is-marketing-veranderd-door-corona
- https://decent.nl/marketing-jobs-in-amsterdam/
Dank voor de tijd die je hebt genomen om dit halve epistel te lezen. Ik hoop dat je er inspiratie uit hebt gehaald en dat het je bewuster laat nadenken over de toekomst. Niemand weet hoe de toekomst er morgen uit gaat zien, maar heb je er ideeën over? Laat het mij vooral weten!